Cà phê Espresso, món đồ uống được đánh giá là ông vua của ngành cà phê bởi độ phổ biến và sự ưa chuộng rộng rãi trên thị trường. Điều này quả thật không quá bất ngờ bởi những gì các tín đồ cà phê có thể khám phá qua một tách Espresso luôn mang lại đầy sự phấn khích. Từ hương vị tới kiểu pha chế, các biến thể đa dạng từ một shot Espresso cơ bản…

Trong bài viết này, Visty sẽ cùng bạn bắt đầu hành trình yêu cà phê Espresso. Hãy cùng xem thế nào là Espresso, hương vị, lợi ích, và pha chế như thế nào nhé.

Không để bạn đợi thêm nữa, bắt đầu ngay thôi nào!

Cà phê Espresso là gì?
Nguồn gốc về Espresso
Hương vị của Espresso
Lợi ích cho sức khỏe khi uống Espresso
Hành trang bắt đầu tình yêu cà phê Espresso ngay tại nhà

1. Cà phê Espresso là gì?

Espresso là tên ngắn gọn của “Caffè Espresso”, món đồ uống được pha từ chiếc máy Espresso Machine từ nước Ý.

Rất nhiều người cho rằng Espresso có liên quan tới từ “Express” trong tiếng Anh hay “Esprés” trong tiếng Pháp, dịch ra là nghĩa là “nhanh, ngay lập tức”. Thực chất thì từ Espresso là phân từ thì quá khứ của từ Esprimere, trong tiếng Ý có nghĩa là “được ép ra”. Tuy nhiên, người Ý đôi khi cũng sử dụng Espresso với hàm ý “nhanh chóng” khi phục vụ theo yêu cầu của khách trong các nhà hàng. Việc đó giúp các Barista Ý phân biệt được Espresso với các phương pháp ngâm ủ cà phê khác.

2. Nguồn gốc về Espresso

Ngược dòng thời gian về cuối thế kỉ 19, thời điểm hoàng kim của ngành công nghiệp hơi nước tại châu Âu bấy giờ. Các ý tưởng về một chiếc máy pha cà phê lần lượt ra đời, nhưng đều gặp phải không ít khó khăn.

Phải tới năm 1901, thế giới mới được chứng kiến sự ra đời của nguyên mẫu máy pha cà phê đầu tiên. Luigi Bezzara – nhà phát minh người Milan đã đăng ký bằng sáng chế cải tiến đầu tiên trên máy Espresso. Chỉ 2 năm sau, Desiderio Pavoni đã đề xuất trả 10.000 lira Ý cho Bezzera để đổi lấy quyền thương mại bằng sáng chế kia. Không chỉ chấp thuận, Bezzara còn quyết định bắt tay cùng Pavoni để cải tiến chiếc máy. Tại hội chợ Milan 1905, hai người đàn ông đã cho ra đời sản phẩm máy pha cà phê thương mại có sử dụng áp suất hơi nước đầu tiên trên đất Ý, cũng như đầu tiên trên thế giới với cái tên “Ideale”.

Ideale sau đó đã thống lĩnh thị trường Espresso cho tới năm 1938, khi Achille Gaggia đã nộp bằng sáng chế số 365726 cho “Lampo” – tức máy pha cà phê không có hơi nước. Nhờ ý tưởng này, lần đầu tiên người uống cà phê biết tới “lớp crema” tự nhiên. Các máy pha Espresso nằm ngang bắt đầu thống lĩnh thị trường, chính thức đánh dấu sự ra đời của thời kỳ Espresso hiện đại.

Đến năm 1947, Achille Gaggia đã đăng ký bằng sáng chế thứ hai của mình cho “lever-piston”. Ý tưởng này nảy ra trong đầu ông sau khi nhìn thấy động cơ piston của xe jeep của Quân đội Mỹ sử dụng hệ thống thủy lực. Sự thay đổi nhỏ giúp chiếc máy có thể tăng áp suất hơi nước từ 1,5-2 atm lên 8-10 atm. Chiếc máy của Gaggia dùng một đòn bẩy lớn, thợ pha chế dùng lực kéo để nén lò xo lại. Khi lò xo được giải phóng, áp lực đẩy nước nóng đi qua cà phê. Với áp suất mạnh cùng cà phê được xay mịn giúp tạo ra một shot Espresso tròn trịa hơn mà chỉ tốn 25-30s. Cùng với đó là lớp crema đặc trưng không thể thiếu được sinh ra từ máy Espresso hiện đại.

So với Ý, thị trường Espresso tại nhiều nước khi đó còn chưa quá phát triển. Đây là lợi thế và yếu tố quan trọng để máy pha Espresso của Gaggia bắt đầu xuất hiện tại nhiều nước châu Âu rồi lan ra rộng khắp thế giới kể từ những năm 1950.

Một thay đổi lớn đã tới vào năm 1961 khi Achille Gaggia qua đời. Doanh nhân Carlo Ernesto Valente ngay lập tức thống lĩnh thị trường Espresso với thiết kế máy Espresso điện Faema E61. Thay vì dựa vào lực ép thủ công của barista, Valente thiết kế ra một chiếc máy sử dụng một máy bơm để đưa nước qua một hệ thống ống đồng xoắn ốc (ruột gà) bên trong nồi hơi để làm nóng đến nhiệt độ và áp suất cần thiết. Cách này giúp áp suất máy có thể đạt mức 9 bar, làm tiền đề cho việc điều chỉnh hương vị bằng áp suất. Ngoài ra, Faema E61 có khả năng “vận hành liên tục”, cho phép barista có thể pha hết tách cà này đến tách khác mà không cần phải tạm dừng để hâm nóng nồi hơi.

So với các thiết kế máy Espresso ngày nay, thiết kế của E61 có nhiều nét tương đồng nhất. Thiết kế thẩm mỹ với thép không gỉ và một máy bơm điện hoạt động nhờ công tắc bật mở thực sự là một cải tiến triệt để với ngành Espresso. Sau Faema E61, thị trường máy pha Espresso vẫn có thêm những sự thay đổi như thiết kế hai nồi hơi, gắn thêm vòi đánh sữa… Tuy nhiên, Faema E61 vẫn luôn được coi là dòng máy thành công nhất trong lịch sử thế giới cà phê.

3. Hương vị của Espresso

Một shot Espresso chuẩn có lớp crema dày màu nâu sậm ở trên, có mùi thơm và vị đậm đà, mạnh mẽ đặc trưng.

Crema hình thành trong quá trình chiết xuất. Các hạt cà phê sau khi rang sẽ giải phóng 1 lượng khí CO2 ngoài, tuy nhiên một phần vẫn ở lại bên trong hạt. Khi nước nóng chảy qua bột cà phê khi chiết xuất Espresso dưới áp suất lớn, phần khí CO2 này sẽ phản ứng và tạo ra các bọt khí nổi lên trên. Thành quả chính là lớp Crema phủ kín bề mặt cà phê.

Màu sắc của lớp crema cho biết mức rang của hạt cà. Cà phê rang đậm hơn thì crema cũng có màu vàng sậm hơn.

Khi bắt đầu với Espresso, bạn cần biết đến 3 dạng phổ biến xuất phát từ tỷ lệ chiết xuất đó là Ristretto, Espresso, và Lungo.

Ristretto nghĩa là “restricted” trong tiếng Ý, dịch ra là rút gọn, hoặc rút ngắn. Một shot Ristretto thường được chiết giữa tỷ lệ 1:1 hoặc 1:1.5. Do sử dụng ít nước hơn khi chiết xuất nên cà phê có body dày và đậm đặc hơn hẳn.
Espresso với tỷ lệ 1:2 gần như là “tiêu chuẩn” hiện nay.
Lungo là công thức được người Ý sử dụng trong nhiều thập kỷ. Tỉ lệ 1:3 trở lên, mang lại một tách cà phê ít độ đậm đà hơn do được pha loãng.
Và bạn còn có thể trải nghiệm hương vị cà phê Espresso theo nhiều cách khác. Với một shot Espresso làm nền tảng, cho dù pha Latte, Cappuccino, Macchiato, Americano… cũng đều ngon tuyệt.

Một số món đồ uống khác nhau được tạo ra từ một shot Espresso cơ bản

4. Lợi ích cho sức khỏe khi uống Espresso

“Nhỏ nhưng có võ”, một tách Espresso ngoài hương vị thơm ngon còn mang lại lợi ích tuyệt vời cho sức khỏe của các tín đồ cà phê.

Đầu tiên, nghiên cứu cho thấy caffeine từ cà phê giúp tăng cường trí nhớ dài hạn nếu bạn uống Espresso đúng cách. Tại Ý, nơi cội nguồn của Espresso, một nghiên cứu của Đại học Verona cũng chỉ ra cà phê Espresso có thể ức chế quá trình gây ra bệnh Alzheimer, căn bệnh suy giảm trí nhớ ở người cao tuổi.

Các chất chống oxy hóa trong cà phê Espresso còn giúp tăng cường hệ miễn dịch cho người uống. Trên thực tế, những tách Espresso nguyên chất có nhiều lợi ích sức khỏe, bao gồm giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường và các bệnh về gan, tim và thần kinh. Trong một vài nghiên cứu, bệnh tiểu đường loại 2 giảm 54% đối với nam và 30% đối với nữ nếu họ uống cà phê mỗi ngày. Và nó cũng có thể có lợi cho sức khỏe tinh thần và giúp bạn sống lâu hơn đó.

Hợp khẩu vị, tốt cho sức khỏe nên độ hot của cà phê Espresso chưa hề hạ nhiệt kể từ thời điểm ra đời. Theo James Hoffmann, Espresso hiện đang là món đồ uống được tiêu thụ nhiều nhất tại các quán, dẫn dắt ngành bán lẻ cà phê. Bên cạnh việc thưởng cà tại quán, bạn hoàn toàn có thể trở thành một barista tại gia với cách pha cơ bản. Để Visty cùng bạn tìm hiểu về phương pháp pha chế Espresso ở phần bên dưới nhé.

5. Một vài lưu ý để nhập môn Espresso tại nhà

Với các tín đồ cà phê muốn bước vào sân chơi Espresso, bạn hoàn toàn có thể bắt đầu ngay tại nhà. Việc đầu tiên, chắc chắn bạn cần sở hữu một chiếc máy pha cà phê. Trên thị trường hiện nay có rất nhiều loại máy pha Espresso khác nhau. Nếu bạn chưa đủ kinh tế, bạn cũng hoàn toàn có thể tập tành thú vui pha chế với Staresso (máy pha Espresso cầm tay) cũng đều được.

Tất nhiên, để chiết xuất ra một shot Espresso hảo hạng như chuyên gia là một câu chuyện rất dài. Ở phạm vi bài viết này, Visty sẽ gợi ý bạn một vài mẹo để nhập môn pha chế Espresso tại nhà nhé. Đi thôi!

Lưu ý 1: Chọn cà phê phù hợp

Dù là Robusta hay Arabica, bạn đều có thể pha được Espresso tùy vào sở thích của bản thân. Điều quan trọng là bạn cần chọn đúng cỡ rang phù hợp với Espresso. Visty sử dụng mức rang Vừa đến Vừa – Đậm cho các dòng cà Espresso của mình.

Với lần pha đầu, chúng mình khuyên bạn nên chọn loại cà phê quen thuộc để có trải nghiệm vừa ý nhất. Hãy luôn dùng cà phê chất lượng tốt, được rang mộc và có nguồn gốc rõ ràng để cảm nhận hương vị tròn trịa nhất nhé bạn.

Lưu ý 2: Hiểu về máy xay của mình

Dù bạn là tín đồ hệ chơi Staresso hay người chơi máy pha cỡ lớn, việc sở hữu một chiếc cối xay tay hoặc máy xay chân ái là điều bắt buộc khi pha chế tại gia. Mỗi chiếc máy xay sẽ có một mức tùy chỉnh độ mịn với Espresso khác nhau. Điều quan trọng là bạn hãy hiểu bảo bối của mình ngay từ đầu để đạt được cỡ xay phù hợp nhất cho Espresso nhé.

Lưu ý 3: Nếu hương vị shot Espresso không như kỳ vọng, bạn có thể điều chỉnh một chút như:

Chiết xuất quá nhanh => Nên xay cà phê mịn hơn.
Chiết xuất quá chậm => Điều chỉnh cỡ xay thô hơn.
Espresso có vị rất chát đắng => Bạn nên xay thô hơn từng chút một cho đến khi cảm thấy hương vị đã đạt độ lý tưởng.

Nhìn chung, chiết xuất Espresso với nhiều tín đồ có thể dễ như trở bàn tay, nhưng lại là một bài toán khó với rất nhiều người uống. Vẫn còn vô vàn điều thú vị đang chờ những người yêu cà phê khám phá qua từng shot Espresso. Và Visty hi vọng những thông tin cơ bản về Espresso trong bài viết này sẽ giúp ích cho các tín đồ trên hành trình bắt đầu tình yêu với hạt cà phê.