PHA CÀ PHÊ TỐT HƠN NHỜ ÁP DỤNG KINH NGHIỆM NUÔI CÁ

Những người uống và chơi cà phê lâu năm thường có rất nhiều thú vui khác ngoài cà phê. Đó có thể là những bộ môn quen thuộc như trà, rượu hay những bộ môn đặc thù như bàn phím cơ, chụp ảnh, du lịch…Thế nhưng, không biết là mọi người có để ý rằng: Các thú chơi dù khác nhau đến mấy thì vẫn có sự tương đồng nhất định. Và hôm nay, để minh chứng cho điều này, Visty xin lấy một ví dụ cụ thể từ mối liên hệ kỳ lạ giữa nuôi cá Betta và pha cà phê.

————————–

Chú cá Betta Halfmoon sặc sỡ xuất hiện trên vỏ hộp điện thoại Iphone 6 một thời.

Nói qua một chút về dòng cá Betta. Đây là giống cá kiểng có màu sắc phối trộn vô cùng rực rỡ. Nó còn có tên gọi khác là cá chọi, cá lia thia hay cá xiêm.  Phong trào chơi cá Betta đã có từ rất xa xưa. Trong bài viết “Thú chơi cá lia thia” của cụ Vương Hồng Sển, bạn sẽ thấy nó đã xuất hiện ở nước ta từ đầu thế kỷ 20 rồi. Và nếu bạn ở lứa tuổi 8X, 9X, hẳn là bạn ít nhiều có một tuổi thơ gắn liền với hình ảnh đám trẻ con chụm năm, chụm bà reo hò quanh chiếc lọ thủy tinh, cùng nhau hồi hộp xem một trận thư hùng thực sự giữa những chú cá chọi màu sắc.

Và trong quá trình nuôi cá Betta, tôi đã đúc rút ra được 4 điều cần chú tâm giúp có được bể cá đẹp đúng ý. Thật bất ngờ, 4 điều này cũng có thể áp dụng vào việc pha cà phê của tôi, giúp cho ly cà phê tôi pha được đúng ý, đúng hương vị mình thích. Bốn yếu tố đó là: Nhất Giống, Nhì Thực, Tam Cần, Tứ Nước.

• Giống Là loại cá hay loại cà phê. Ở phần đầu tối sẽ giúp bạn có được một cách chọn cá hay cà phê hợp ý.

• Thực là thức ăn cho cá và thức ăn cho cà phê. Thức ăn cho cà phê là gì thì phía dưới mình sẽ nói. Ở phần này tôi sẽ nói về cách cho cá ăn cũng như cho cà phê ăn.

• Cần là quá trình chăm sóc cá và quá trình pha cà phê. Ở phần này thì tôi sẽ nói về những cách chăm sóc cá cũng như là tinh chỉnh các yếu tố khi pha cà phê.

• Nước là nước thôi. Nhưng ở phần này tôi sẽ cố gắng cho bạn biết nước thế nào thì sẽ tốt hơn cho cà phê.

A. NHẤT GIỐNG

Giống ở đây mà tôi muốn nói tới là chất lượng cá. Cá có tốt thì ngắm, thì chơi mới thích. Khi chơi cá Betta, nếu bạn muốn có được những chú cá Betta đẹp mắt để trưng tủ kính rồi ngày ngày ngắm nhìn không thôi. Hoặc xa hơn nữa là những để ấp để ra những lứa cá con màu sắc bắt mắt đúng ý thích. Nhưng làm sao để chọn được cá tốt?

Một chú cá Betta với thân hình tiêu chuẩn vàng cùng màu sắc bắt mắt.

Có nhiều bí quyết để chọn được những chú cá Betta đẹp. Nhưng với với kinh nghiệm của tôi thì đầu tiên: Bạn nên biết sở thích của mình. Biết mình thích cái gì. Bởi thế giới cá Betta vô cùng đa dạng và đầy màu sắc. Nào là dòng cá đuôi nửa vầng trăng, nào là dòng cá đuôi ngắn tưa lưa… Màu sắc thì đủ loại từ  xanh, đỏ, tím, vàng đến các màu pha trộn giữa chúng. Bạn sẽ dễ bị choáng ngợp trước thế giới này và không biết chọn loại nào cả. Bởi nhìn loại nào cũng thấy thích, thấy yêu. Và rồi chỉ cần người nào đó nói rằng: “Dòng này đang có nhiều người chơi lắm, hợp trend lắm”. Là bạn có thể nhanh chóng quyết định luôn. Rồi khi mua về, hợp thì không sao nhưng không hợp thì lại cũng tiếc. Vì cá đẹp thì đâu có rẻ đâu.  Bởi vậy, trước khi đi chọn mua cá, bạn nên tự trả lời một số câu hỏi như:

• Mình thích hoặc đang thiếu cá màu gì, hình dáng thế nào
• Mình đang muốn có những chú cá con màu sắc ra sao.
• Mình nuôi để thả bể kính trưng bày hay là để nuôi đông theo đàn…

Một khi bạn biết mình muốn gì thì bạn sẽ dễ dàng chọn được những chú cá tốt nhất, hợp sở thích của mình nhất. Ngoài ra thì khi chọn bạn cũng nên quan tâm tới các yếu tố khác như sức khỏe, thể trạng…của cá. Việc chọn cá càng kỹ càng bao nhiêu thì bạn càng có được những bể cá đẹp vừa mắt đúng ý bấy nhiêu. Và bạn cũng có thể áp dụng cách chọn cá này khi chọn mua cà phê.

Mỗi loại cà phê lại có một hương vị khác nhau. Mỗi một người uống cũng lại có một gu uống riêng. Vì thế bạn hãy đi tìm cho mình loại cà phê hợp gu mình nhất nhé.

Để làm được điều này thì nếu bạn là người mới, hãy tự mình đi uống thử càng nhiều càng tốt. Còn nếu bạn là người đã uống một thời gian, hãy nhớ lại xem: Đâu là ly cà phê tuyệt vời nhất của mình? Và rồi một khi đã biết gu của mình, bạn có thể tự đi mua và có thể tự chọn loại cà phê mình thích dựa trên một số yếu tố như:

• Vùng trồng cà phê: Chọn loại cà phê với vùng trồng giống loại bạn thích thì khả năng cao là bạn có được cốc cà phê đúng ý. Ví dụ như, nếu bạn từng uống cà phê Ethiopia với hương vị sáng bừng cam chanh cùng hương hoa dịu nhẹ. Thì khả năng cao là khi bạn chọn loại cà phê cùng từ Ethiopia sẽ có hương vị này. Tuy nhiên, điều này còn phụ thuộc thêm vào một số yếu tố như cách sơ chế cà phê, giống cà phê, cách rang cà phê…. Bởi vậy còn một cách nữa là bạn có thể xem phần chỉ dẫn hương vị của cà phê trên mỗi túi cà phê.

Phần chỉ dẫn hương vị thường có trên bao bì túi cà phê. Như trong hình, bạn có thấy phần chỉ dẫn hương vị của loại cà phê Núi Min, Cầu Đất là Mango (xoài), Floral (Hương hoa nhẹ), Honey (Mật ong).

Sau khi đọc xong những phần chỉ dẫn hương vị này và biết được hương vị mình thích, bạn có thể tìm được thứ mình cần. Còn nếu muốn chắc chắn hơn nữa thì hãy nói cho người bán cà phê biết được gu hương vị của bạn. Họ có thể giúp bạn chọn được loại cà phê đúng ý đó.

B.NHÌ THỰC

Đã là động vật thì loại nào cũng giống nhau: Cũng đều cần ăn để sống, để phát triển tươi đẹp. Nhưng ăn thế nào cho đúng, cho khỏe thì lại là một chuyện khác. Cá Betta là một trong những loại cá khá nhạy cảm với thức ăn. Ăn ít thì dễ cắn nhau (trong trường hợp nuôi nhiều); ăn nhiều lâu tiêu cộng thêm việc không bơi nhiều thì lại dễ bị sình bụng lên mà chết. Ngoài ra, để cá đẹp hơn, lên màu sặc sỡ hơn thì còn phải chọn đúng loại thức ăn phù hợp.

Bởi vậy, tóm chung lại là khi cho cá Betta tôi thấy mình cần để tâm tới hai điều sau:

• Tìm ra lượng ăn vừa đủ với mỗi chú cá.
• Tinh chỉnh loại thức ăn phù hợp với nhu cầu nuôi cá của mình.

Và cả hai điều này cũng có thể áp dụng với việc cho cà phê ăn. Nhưng đừng nhầm, Bạn sẽ cho cà phê ăn nước chứ không phải thức ăn cho cá nha. Bởi khi cà phê ngậm nước thì cũng giống như cà phê đang ăn nước vậy. Khi cà phê ngậm nước đúng cách, nó có thể đưa đến cho bạn những hương vị thơm ngon trong cốc.

Hãy cho cà phê “ăn nước” đúng cách để có được một ly cà phê tràn đầy hương vị như ý.

Để làm được điều này, bạn sẽ cần chú ý tới 2 vấn đề sau:

1. Lượng nước pha cà phê.

Dựa theo gu uống của mình, bạn nên xác định được lượng nước sử dụng mỗi lần pha cà phê. Ví dụ như khi pha cà phê Cold Brew, nếu bạn thích uống cà phê đậm đà một chút thì có thể dùng tỷ lệ 1g cà phê pha với 8ml hoặc 10ml nước. Nhưng uống vào thì lại thấy đậm quá với mình thì lần pha tiếp theo có thể nâng tỷ lên là: 1g cà phê pha với 12ml hoặc 15ml nước. Ngoài ra, nếu bạn pha cà phê Pour Over thì cách rót nước cũng cần phải quan tâm. Cách bạn điều chỉnh được dòng nước rót cũng có thể sẽ giúp ly cà phê hài hòa, ổn định hơn. Bạn có thể xem thêm cách rót nước ổn định khi pha cà phê Pour Over tại đây: Cách rót nước ổn định

2. Loại nước phù hợp để pha cà phê.

Phần này sẽ có điều bạn cần lưu tâm. Một là chất lượng nước. Hai là nhiệt độ nước. Chất lượng nước thì tôi sẽ nói cụ thể ở mục Tứ Nước bên dưới. Còn tại đây, chúng ta sẽ nói về cách chọn nhiệt độ của nước. Kiểm soát nhiệt độ nước pha vô cùng quan trọng. Bởi nếu nước quá nóng, cà phê sẽ bị cháy rồi dễ sinh ra các vị đắng chát. Còn khi nước quá nguội thì cà phê lại nhạt nhòa, chẳng ra được vị gì cả. Hơn nữa, không phải loại cà phê nào cũng dùng nhiệt giống nhau được. Bởi tính chất của mỗi loại hạt khá là khác nhau. Hạt cà phê trồng Châu Phi thường cứng hơn, đặc hơn so với cà phê Châu Á. Bởi vậy, nước pha cũng cần nhiệt độ cao hơn một chút. Để có thể biết cách chọn nhiệt độ nước pha phù hợp, bạn có thể xem thêm bài viết:

“Tại sao không dùng nước sôi 100 độ C để pha cà phê”

C.TAM CẦN

Cần ở đây có thể hiểu theo ý nghĩa là hãy chăm sóc cá cũng như pha cà phê cẩn thận, đúng cách. Cả nuôi cá và pha cà phê đều có 3 nguyên tắc chung như sau:

1. Giữ môi trường sạch sẽ: Một bể cá sạch thì cá có thể sinh trưởng tốt hơn. Sạch ở đây nghĩa là bể cá không bị độc bởi thức ăn dư thừa hay phân tiểu từ cá, không bị các loại rêu hay ốc hại xâm chiếm phá hoại. Còn với cà phê, môi trường sạch sẽ đồng nghĩa với dụng cụ pha sạch sẽ. Một dụng cụ pha chế sạch sẽ sẽ giúp hương vị cà phê không bị lấn át hay ảnh hưởng. Bạn sẽ được ngửi đúng hương vị cà phê thuần khiết chứ không phải mùi tay, chân ẩm mốc.

Giữ cho dụng cụ pha chế sạch sẽ là điều mà bạn không nên bỏ qua khi pha cà phê.

Để biết cách giữ vệ sinh dụng cụ sạch sẽ. Bạn có thể xem thêm bài viết: 4 điều cần chú ý khi pha cà phê.

2. Dụng cụ phù hợp: Một chú cá Betta không thể sống vui tươi đẹp đẽ ở một chiếc bể bé tin hin được. Cá Betta thường sẽ cần được sống trong một bể nước từ 10 – 20 lít. Bởi vậy, tùy vào số lượng cá cũng như nhu cầu nuôi lẻ hay nuôi bầy mà bạn nên chọn được loại bể phù hợp. Pha cà phê cũng tương tự như thế. Dụng cụ pha chế phù hợp sẽ giúp bạn có được hương vị cà phê đúng ý hơn.

Ví dụ như là nếu bạn muốn một ly cà phê đậm đà, béo mượt một chút. Bạn có thể chọn các dụng cụ pha như French Press, Moka Pot hay Phin. Thế nhưng ngược lại nếu bạn muốn một ly cà phê trong trẻo như hoa mùa xuân thì phễu V60 hay Chemex pha cùng giấy lọc sẽ là một sự lựa chọn phù hợp hơn cả

Một ly cà phê pha từ Moka Pot với vị béo mượt mà và ngọt đằm thắm.

3. Cách chăm phù hợp hay cách pha phù hợp: Chăm sóc các loại cá Betta đều có ít nhiều sự khác nhau. Bạn không thể áp dụng hoàn toàn cách chăm sóc loại cá này khi nuôi loại cá khác. Ví dụ đơn giản nhất là cá Betta cái có thể sống với nhau thoải mái, nhưng cá Betta đực nuôi theo bầy thì lại là một chuyện khác. Do cá Betta đực có tập tính bảo vệ lãnh thổ cực kỳ cao. Nuôi chung nhiều quá thì chúng có thể đánh nhau đến chết. Và khi pha cà phê, bạn cũng không nên áp dụng cách pha chế của dụng cụ này cho cách pha chế của dụng cụ khác được. Mỗi một loại dụng cụ sẽ có một kiểu pha riêng. Và điều khác biệt rõ nhất trong các kiểu pha là: Cỡ xay bột cà phê. Mỗi một kiểu pha cà phê sẽ có một cỡ xay cà phê riêng biệt.

Đó là lý do mà nếu bạn dùng cà phê xay sẵn, bạn thường chỉ pha được 1,2 dụng cụ pha nhất định mà thôi. Còn thông thường, khi bạn muốn tinh chỉnh cỡ xay linh hoạt hơn, cho nhiều dụng cụ pha chế hơn. Thì một chiếc máy xay cà phê là một thứ bạn nên bắt đầu.

Cỡ xay cho cà phê Cold Brew hay French Press thường sẽ to hơn hẳn cỡ xay cho pha phin hay pha Pour Over bằng phễu V60.  Cỡ xay Espresso thì min nhất.

D.TỨ NƯỚC

Tôi chọn đưa phần nước xuống cuối cùng không phải vì nó không quan trọng. Mà phần nhiều là vì đây là yếu tố nâng cao một chút trong việc chơi cà phê, cũng như chơi cá. Tuy nhiên, nói vậy không có nghĩa là bạn bỏ qua nó ngay từ đầu. Bởi nước vô cùng quan trọng bởi cá sống trong nước cũng như 99% cà phê là nước. Do đó, nước của bạn cũng nên đáp ứng được một số tiêu chuẩn cơ bản. Cụ thể với cá là nước không bị nhiễm phèn, sắt, Asen hay mùi Clo. Còn cà phê, nước phải không màu, không mùi và quan trọng là người uống được. 

Nước tốt sẽ giúp cá sống vui, cà phê lên hương nảy vị.

Đó là một số tiêu chí cơ bản, ngoài ra để cá đẹp hơn, sống khỏe hơn hay cà phê pha ra ngon hơn thì nước cũng cần có một số tiêu chí hơi nâng cao sau: 

• Nước nuôi cá lẫn nước pha cà phê cũng nên có độ PH trung bình ở 6,5 – 7.5. Ở độ PH trung tính này, cá cũng khỏe hơn mà cà phê pha ra cũng ra những vị quá gắt, khó chịu.
• Nước nên có một lượng vừa đủ các khoáng chất. Một số khoáng chất như Ca, Mg…sẽ giúp cá sống khỏe hơn, lên màu đẹp hơn. Còn cà phê thì sẽ ra được những vị chua ngọt sáng bừng hay một cảm giác ngọt ngào đầy đặn. 

Nước tốt cũng là một trong những lý do cho câu hỏi muôn thuở: Tại sao cùng một loại cà phê nhưng ở quán thì uống ngon thế những về nhà thì pha không ra?

Nhưng hãy nhớ chỉ một lượng vừa đủ thôi. Còn đủ thế nào hay ra sao thì bạn…từ từ đã nhé. Hãy tập trung cải thiện những điều trên trước đã nha. Tuy nhiên nếu bạn thực sự muốn tìm hiểu thêm thì có thể search một số key word sau nhé: Water for Coffee hoặc Water for Coffee Recipe.

Nước chiếm tới 99% thành phần cà phê. Hãy dần yêu nước để cà phê ngon đúng ý bạn nha.

………………………

Và đó là 4 điều học từ nuôi cá Betta mà tôi đã áp dụng vào pha cà phê tốt hơn. Thế nhưng, bạn hãy nhớ rằng dù là nuôi cá hay pha cà phê, mục đích cuối cùng của cả hai thú vui này đều là:

Giúp bạn có được một tinh thần thoải mái sau những giờ làm việc mệt mỏi. 

Visty hi vọng rằng sau bài viết này, bạn sẽ không chỉ pha cà phê tốt hơn mà còn có hứng thú để chơi thêm nhiều thú vui tinh thần khác. Và đừng quên thử tìm hiểu cá Betta nhé. <3

P.s: Về những kiến thức về nuôi cá Betta, đó là những trải nghiệm của tôi trong quá trình nuôi cá hơn 1 năm qua. Vậy nên, nếu bạn thấy nó chưa đúng hay chưa chính xác ở phần nào thì hãy góp ý giúp tôi nhé. Xin cảm ơn.